در دعای شصت و یکم کتاب «صحیفه رضویه جامعه» که ترجمه آن، اردیبهشت امسال با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران رونمایی شد، دعای امام علی‌بن موسی‌الرضا(ع) هنگام افطار بدین صورت بیان شده است:

عنه قال: من قال عند إفطاره: «اللّهم لکَ صُمنا بتوفیقک وعلی رِزقکَ اَفطَرنا بِاَمرک، فَتقبّلهُ مِنّا واغفر لنا، اِنّک اَنت الغَفورُ الرّحیم». غفرالله ما دخل علی صومه من النقصان بذنوبه.

از امام رضا(ع) نقل شده که فرمودند: هر کس هنگام افطارش بگوید: «خداوندا! با توفیق تو برایت روزه گرفتیم و با دستور تو با روزی‌ات افطار کردیم، پس آن را از ما بپذیر و ما را بیامرز، به راستی که تو خودت بسیار آمرزنده و بسیار مهربانی». خداوند هر نقص و عیبی را که به خاطر گناهانش بر روزه او وارد شده، می‌آمرزد. 

همچنین در جلد دوم صفحه 178 کتاب عیون اخبارالرضا(ع) آمده است که عالم آل محمد(ص) در پاسخ به پرسش محمد بن سنان درباره فلسفه روزه فرمودند: «علّه الصوم لعرفان مسّ الجوع والعطش لیکون ذلیلاً مستکیناً مأجوراً محتسباً صابراً، ویکون ذلک دلیلاً له على شدائد الآخره، مع ما فیه من الانکسار له عن الشهوات، واعظاً له فی العاجل، دلیلاً على الآجل لیعلم شده مبلغ ذلک من أهل الفقر والمسکنه فی الدنیا والآخره؛ علت روزه از براى فهمیدن درد گرسنگى و تشنگى است تا بنده، ذلیل و متضرع و مأجور و صابر باشد و شدائد آخرت را درک کند، علاوه بر این که در روزه امیال نفسانی شکسته شده و موعظه‌ای هست براى امر آخرت و آگاهی از حال اهل فقر و تنگدستی در دنیا و آخرت.»

اللَّهُمَّ اَعِنّی فیهِ عَلى صِیامِهِ وَ قِیامِهِ ، وَ جَنِّبنی فیهِ مِن هَفَواتِهِ وَاثامِهِ ، وَ ارْزُقنی فیهِ ذِکْرَکَ بِدَوامِهِ ، بِتَوْفیقِکَ یا هادِیَ المُضِّلینَ.

خداوندا! در این روز مرا بر روزه گرفتن و اقامه نماز یاری کن و از لغزش‌ها و گناهان دور ساز و ذکر دائم (که تمام روز به یاد تو باشم) نصیبم فرما، به حق توفیق و بخششت ای رهنمای گمراهان عالم!

مهم ترین اثر روزه بعد تربیتی آن است. روزه روح آدمی را لطیف و اراده انسان را «قوی» و غرائز او را «تعدیل» می کند.
از مرتاضان، که از خودداری های مخصوص به تطهیر روح می پردازند، گرفته تا صوفیان، که چله نشینند و امساک از اصول آنها است، و عارفان که می گویند: «اندرون از طعام خالی دار تا در او نور معرفت بینی.» همگی نقش محوری روزه در خودسازی و تهذیب نفس را باور دارند؛ زیرا روزه، تمرین مقاومت و آمادگی روحی در خودسازی اخلاق و تهذیب نفس بر دو پایه استوار است:
الف) تخلیه؛ یعین پاکسازی و تصفیه ی روح از عادات ناپسند و آلودگی های مادی که مقدمه ی آن شناخت صفات پسندیده و ناپسند است.
ب) تحلیه؛ یعنی آراستن نفس به صفات پسندیده و مطلوب انسانی، مانند تقوا که از حکمت های روزه است « لعلکم تتقون.»(1)
روزه بستر مناسبی برای ایجاد تقوا فراهم می سازد. افرادی که سالیانه، یک دوره یک ماهه ای را برای مبارزه با خواسته های درونی می گذرانند، از آمادگی رزمی و دفاعی بیشتری برخوردارند. پیامبر اکرم (ص) شکم چرانی و شهوت جنسی را از جمله سه امری برشمرد که پس از خویش، برای امتش نسبت به آنها بیمناک بود.
و نیز از کلام گوهر بار آن حضرت است که فرمود: «اولین چیزهایی که موجب گرفتاری انسان در آتش جهنم است، دهان (ابزار گناهان فراوان)، و فرج (ابزار شهوت جنسی) است.»

ادامه مطلب...

اللَّهُمَّ لا تَخْذُلنی فیهِ لِتَعَرُّضِ مَعصِیَتِکَ ، وَ لاتَضرِبنی بِسِیاطِ نَقِمَتِکَ ، وَ زَحْزِحنی فیهِ مِن موُجِبات سَخَطِکَ بِمَنِّکَ وَ اَیادیکَ یا مُنتَهى رَغْبَةِ الرّاغِبینَ.

خدایا! مرا در این روز به واسطه ارتکاب گناه خوار مساز و با تازیانه قهرت کیفر مکن و از موجبات خشم و غضبت دور گردان، به حق احسان و نعمتهای بیشمار تو به خلق ای منتهی آرزوی مشتاقان.

اللَّهُمَّ اجعَلْنی فیهِ مِنَ المُستَغْفِرینَ ، وَ اجعَلنی فیهِ مِن عِبادِکَ الصّالحینَ القانِتینَ ، وَ اجعَلنی فیهِ مِن اَوْلیائِکَ المُقَرَّبینَ ، بِرَأفَتِکَ یا اَرحَمَ الرّاحمینَ.

خداوندا! مرا در این روز از توبه کنندگان قرار ده و از بندگان مطیع خود مقرر فرما و هم در این روز مرا از دوستان مقرب درگاه خود قرار ده، به حق لطف و رأفتت، ای مهربان ترین مهربانان عالم!

اللَّهُمَّ قَوِّنی فیهِ عَلى اِقامَةِ اَمرِکَ وَ اَذِقْنی فیهِ حَلاوَةِ ذِکْرِکَ وَ اَوْزِعْنی فیهِ لِأدآءِ شُکْرِکَ بِکَرَمِکَ وَ احْفَظْنی فیهِ بِحِفظِکَ و َسَتْرِکَ یا اَبصَرَ النّاظِرینَ .

خداوندا! مرا در این روز برای اقامه و انجام فرمانت قوت ببخش و حلاوت و شیرینی ذکرت را به من بچشان و برای ادای شکر خود به کرمت مهیا ساز و در این روز مرا به حفظ و پرده پوشی از گناه محفوظ بدار، ای بصیرترین بینایان عالم!

اللَّهُمَّ ارْزُقنی فیهِ الذِّهْنَ والتّنَبیهَ وَ باعِدْنی فیهِ مِنَ السَّفاهَةِ والتَّمْویهِ وَاجْعَلْ لی نَصیباً مِنْ کلِّ خَیْرٍ تُنَزِلُ فیهِ بِجودِکَ یا أجْوَدَ الأجْوَدینَ.

خداوندا! در این روز به من هوش و بیداری در طاعتت نصیب فرما و از سفاهت و جهالت و کار باطل و بیهوده دور گردان و از هر خیری که در این روز نازل میفرمایی، مرا نصیب بخش، به حق جود و کرمت ای بخشنده ترین بخشندگان عالم